Türkiye'de Deprem Gerçeği

 TÜRKİYE'DE DEPREM

Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsma olayına "deprem" denir.

Deprem Bölgeleri Haritası'na göre, yurdumuzun %92'sinin deprem bölgeleri içerisinde olduğu, nüfusumuzun %95'inin deprem tehlikesi altında yaşadığı ve ayrıca büyük sanayi merkezlerinin %98'i ve barajlarımızın %93'ünün deprem bölgesinde bulunduğu bilinmektedir.

Günümüze Kadar Yaşadığımız Depremler

1939 Büyük Erzincan Depremi

Ülkemizde en çok depremin yaşandığı Kuzey Anadolu Fay hattı üzerinde bulunan Erzincan 27 Aralık 1939 tarihinde büyük bir depreme maruz kalmıştır. Merkez üssü Erzincan olan depremin şiddeti 7,9 civarında ölçülmüştür. Bu özelliği ile
Anadolu’da 19. yüzyıldan günümüze kadar olan dönemde meydana gelen depremler arasında en büyük deprem olarak nitelendirilebilir. Bu depremde resmi rakamlara göre; 32.968 insan hayatını kaybetmiş, 116.720 bina yıkılmıştır. Dünya tarihinde depremlerde ölen insanların miktarı sıralamasında Erzincan Depremi 27. sıradadır.

1966 Varto Depremi

1966 Varto depremi, 19 Ağustos 1966 tarihinde Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Muş ilinin Varto kazasında meydana geldi. Büyüklüğü 6,9 olan deprem sonucunda 2.394 kişi öldü.Aslında 1966 yılında Varto'da iki deprem meydana geldi bunlardan ilki 7 Mart 1966 da 5,6 büyüklüğünde gerçekleşti ve 14 kişinin ölümüne neden oldu. İkincisi ise 19 Ağustos 1966 tarihinde gerçekleşti. Büyüklüğü 6,9 olan Bu depremde 2394 insan hayatını kaybetmiştir. Deprem Varto'daki bütün binaları mahvetmiştir. 

1975 Lice Depremi 

6 Eylül 1975 tarihinde, Diyarbakır'ın Lice ilçesinde meydana gelen deprem, Diyarbakır'ı 6,6 büyüklüğünde salladı. 2384 kişinin yaşamını yitirdiği Lice depreminde birçok bina da yıkıldı. Lice'nin yanı sıra Kumluca, Yaprak, Yünlüce, Yeşilburç, Gürbeyli ve Yamaçlı köyleri de ağır hasar gördü.

1976 Çaldıran Depremi 

 24 Kasım 1976 tarihinde merkez üssü Van'ın Muradiye ilçesi Çaldıran bucağı olan 7,5 büyüklüğündeki deprem sebebiyle 3840 kişi öldü, 9232 bina hasar gördü. 2000 kilometrekarelik bir alandaki evlerin %80'i yıkıldı.1939 Erzincan Depreminden sonra Anadoluda yaşanan en şiddetli depremdir.Felaketin kış mevsiminde gerçekleşmesinden ötürü birçok insan soğuk sebebiyle yaşamını yitirdi.

1999 Gölcük Depremi

17 Ağustos 1999 saat 03.02'de 7,5 büyüklüğünde meydana gelen ve 45 saniye süren Marmara Depremi; Kocaaeli, Yalova, Sakarya, İstanbul ve Düzce'de yıkıma neden oldu.

Depremde 18.373 kişi hayatını kaybetmiş, 48 bin 901 kişi ise yaralanmıştı.Yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kaldığı, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yerinin yıkıldığı depremden 16 milyona yakın kişi değişik düzeylerde etkilendi, 285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yerinde hasar tespit edildi. 

1999 Düzce Depremi

12 Kasım 1999 saat 18.57'de 7,2 ve merkez üssü Düzce olan depremde 17 Ağustos depremindeki kırılmalar, Düzce fayının doğu bölümünü tetiklemişti. Düzce depreminde 710 kişi yaşamını yitirirken, 2679 kişi de yaralanmıştır.

2011 Van Depremi 

23 Ekim 2011 günü meydana gelen Van-Erciş merkezli deprem ve 9 Kasım 2011 günü yaşanan Van-Edremit merkezli deprem; Van ve ilçelerinde çok kuvvetli bir şekilde hissedilmiş olup, bölgenin yapı stoğu nedeniyle yıkıcı hasar yaratmış ve çok sayıda can kaybına yol açmıştır. 23 Ekim ve 9 Kasım 2011 depremlerinde toplam 644 kişi hayatını kaybetmiş, 1.966 kişi yaralanmış, 252 kişi ise enkazlardan sağ olarak kurtarılmıştır.

2020 Elazığ Depremi 

24 Ocak 2020 saat 20,55'te Elazığ'nın Sivrice ilçesine bağlı Çevrimtaş köyünde meydana geldi. Büyüklüğü 6,5 olarak açıklanan depremde 41 kişi hayatını kaybetmiştir. 

2020 İzmir Depremi 

İzmir'in Seferihisar ilçesi açıklarında 30 Ekim 2020'de meydana gelen 6,6 büyüklüğündeki depremde 117 kişi hayatını kaybetmiştir.

Ve son olarak 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki deprem..

Aslında tarihler ve sayılar değişse de yaşadığımız acı hep aynı. Aldığımız önlemler ise yok denecek kadar az...

Deprem anında ne yapmalıyız?

Yazması kolay olsa da telaşa kapılmamak çok büyük önem arz ediyor. Deprem anında deprem devam ederken dışarı çıkmaya çalışmak olası bina döküntülerinin altında kalınmasına neden olabilir.Bu yüzden bina boşluğu, merdivenler ve camlardan uzak durmamız gerekir.

Deprem anında yapılacak tek şey hayat
üçgeni sağlamak için pozisyon almak.Uzun bir kanepe veya yatağınızın yanında cenin pozisyonu alarak depremin bitmesini beklemeliyiz.Deprem bittikten sonra ise derhal binanın terk edilmesi gerekmektedir.

Peki deprem hattında bir ülkede olduğumuzu bile bile hiçbir tedbir almadan ölümü mü beklemeliyiz ?

HAYIR.

Depremin değil binaların insanları öldürdüğünü kabul etmeliyiz. Daha kaliteli malzeme, daha dayanıklı yapı ve daha iyi tasarlanmış evleri yapabilecek bilgili insanlara ihtiyacımız var.Umuyoruz ki yaşadığımız felaketten bir nebze ders alarak geride kalan insanların aynı acıları yaşamasını önleriz.

Kaynakça:

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Ulusal Deprem İzleme Merkezi”. 20 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.

“Anadolu’da meydana gelen en büyük depremlerden biri”. hurriyet.com.tr. 23 Ekim 2011. 29 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.

http/www.deprem.gov.tr 

Bülent Özmen, Murat Nurlu, Hüseyin Güler, Coğrafi Bilgi Sistemi ile Deprem Bölgelerinin İncelenmesi, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 1997, s. 42.