Meme Kanseri: Korunma, Belirtiler ve Teşhis Yöntemleri

 Meme kanseri, meme dokusundaki süt kanalını oluşturan ve süt yapıcı hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalmasıyla ortaya çıkmaktadır. Meme kanseri kadınlarda görülen kanserlerin %33’ünü oluşturmaktadır. Tüm kanser hastalarının ise %20’sini tehdit etmektedir. Günümüzde her 8 kadından 1’i hayatı boyunca meme kanseriyle karşı karşıya kalma riskiyle yaşamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2004 yılından bu yana meme kanserinde erken teşhisinin önemi ve meme kanseri farkındalığının vurgulanması amacıyla 01-31 Ekim Ayı Meme Kanseri Bilinçlendirme ve Farkındalık Ayı olarak belirlenmiştir.  Ülkemizde kadınlar meme kanserinin risk faktörlerini, belirtilerini, tanı ve tedavi yöntemlerini bilmeli, kanserden korunacak sağlıklı yaşam koşullarına yönelmelidirler. Bu yazıda meme kanseriyle ilgili:

-Nedir, Önemi

-Risk faktörleri

-Belirtileri

-Kendi kendine meme muayenesi

-Tedavi yöntemleri ve başarı 

 

Meme Kanserinden Risk Faktörleri

Değiştirilebilir risk faktörleri:

• Fazla kilolu ya da şişman (obez) olmak
• Yeterli fiziksel aktivite yapmamak
• Hiç doğum yapmamış ya da ilk doğumunu 30 yaşından sonra yapmış olmak
• Doğum kontrol hapı ve iğnesi kullanmak
• Menopoz sonrası hormon tedavisi almak
• Alkol kullanmak: Özellikle günde 1 bardaktan (1 bira, 1 bardak şarap, 1 duble sert alkollü içecek) daha fazla

Değiştirilemeyecek risk faktörleri::

• Kadın olmak: Kadınlarda erkeklerden 100 kat daha fazla meme kanseri görülmektedir.
• Yaş almak: Yaş arttıkça meme kanseri riski artmaktadır.
• Belirli kalıtsal genlere sahip olmak (özellikle BRCA1, BRCA2 gibi)
• Ailede meme kanseri öyküsünün olması: Birinci derece akrabalarda (anne, kız kardeş, kız çocuk) meme kanseri görülmesi riski iki kat arttırmaktadır. Meme kanseri olan kadınların çoğunluğunda (yaklaşık 10 kişiden 8'inde) ailede meme kanseri öyküsü olmadığını belirtmek önemlidir.
• Kişinin bir memesinde kanser olması: Bu durum diğer memede ve aynı memenin diğer bölgelerinde kanser görülme riskini arttırmaktadır.
• Yoğun meme dokusuna sahip olmak
• Memede iyi huylu oluşumların (fibroadenom gibi) olması
• Erken adet (mens) görmeye başlamak (özellikle 12 yaşından önce)
• Menopoza 55 yaşından sonra girmek 
• Göğüse radyoterapi almış olmak

Meme Kanseri Belirtileri

 Meme kanserinin en sık rastlanan belirtisi; memede ağrısız, zamanla büyüyen bir yumrunun (kitlenin) ele gelmesi, hissedilmesidir. Diğer belirtiler:

• Bir memenin tamamının veya bir kısmının şişmesi (belirgin bir yumru hissedilmese bile)
• Memede ya da meme ucunda ağrı
• Meme derisinde kaşıntı ve yanmayla belirgin yangısal durum (egzama, mayasıl) 
• Meme ucunda çekilmeler
• Memede portakal kabuğu görünümü 
• Meme derisinde tahriş
• Tek taraflı meme ucunda akıntı (özellikle kanlı akıntı)
• Memenin bir kısmında veya tümünde şişlik, memede şekil değişikliği
• Meme ya da meme ucu derisinde kızarıklık, kabuklaşma, kalınlaşma
• Koltuk altında yumru (kitle), bazen memede yumru hissedilmeden önce, kanser koltuk altında veya köprücük kemiğinin etrafında şişme veya yumruya neden olabilir.

Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM)

 KKMM meme kanseri erken tanısında önemli bir tarama ve tanı yöntemidir. Kadınlarımıza 20 yaşından sonra her ay kendi kendine meme muayenesi yapmayı önermekteyiz. Bu muayene sırasında ayna karşısına geçilerek her iki memenin görüntüsünün simetrik olup olmadığına bakılır. Meme başı ve derisinde çökme veya çekilme, deride kızarıklık ve ödem varlığı incelenir. Bu muayene ile özellikle deriye ve meme başına yakın tümörler kadının kendisi tarafından erken evrede fark edilebilir. Kendini düzenli olarak muayene eden bir kadın, yeni gelişen bir kitleyi, meme derisi veya meme başındaki çekintiyi veya renk değişikliğini, asimetrik görünümü ayırt edebilir. Kanser şüphesi uyandıran kitleler diğer meme dokusundan daha sert yapıda (ceviz sertliğinde), sınırları net ayırt edilemeyen, hareketi kısıtlı ve genellikle ağrısızdırlar. Memesinde bir kitle fark eden kadının hemen doktoruna başvurması gereklidir.

 KKMM çok önemli her ay yapılması önerilen bir prosedürdür. Burada anlatılanlar özet niteliğindedir. Daha ayrıntılı bilgi için: Kendi Kendine Meme Muayenesi Nasıl Yapılır?

 

Tedavi

 Her hastanın tedavisi farklılık göstermekte olup; tedavi kararında hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunlarının var olup olmaması gibi birden fazla faktör etkilidir. Meme kanserinde cerrahi, ışın tedavisi (radyoterapi) ve ilaç tedavisi (kemoterapi) gibi farklı tedavi seçenekleri uygulanmaktadır.

Meme Kanseri Tedavi Edilenlerde

• Evre 0- I (0-1) meme kanserinde 5 yıllık sürvi (sağ kalım, yaşam beklentisi) %100’e yakındır.
• Evre II (2) meme kanserinde 5 yıllık sürvi (sağ kalım, yaşam beklentisi) %93 civarındadır.
• Evre III (3) meme kanserinde 5 yıllık sürvi (sağ kalım, yaşam beklentisi) %72 civarındadır.
• Evre IV (4) meme kanserinde 5 yıllık sürvi (sağ kalım, yaşam beklentisi) %22 civarındadır.

Meme kanseri tedavi edilmeyen hastalarda 5 yıllık sürvi (yaşam) %18, 10 yıllık sürvi (yaşam) %3.6'dır.

Görüldüğü gibi meme kanserinde erken teşhis önem arz etmektedir. Bunun için önerilen her yıl düzenli muayene olmaktır ancak Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM) ile her ay kendinizi muayene edebilirsiniz.

Kaynakça:

https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-haber/ekim-ayi-meme-kanseri-farkindalik-ayi-2.html

https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/meme-kanseri-belirtileri-tanisi-ve-tedavi-yontemleri#:~:text=Evre%20I%20%3A%20T%C3%BCm%C3%B6r%202%20cm,s%C4%B1%C3%A7ram%C4%B1%C5%9F%20ya%20da%20s%C4%B1%C3%A7ramamam%C4%B1%C5%9F%20olabilir.&text=Evre%20IV%3A%20Di%C4%9Fer%20organlara%20(kemik,lenf%20nodlar%C4%B1na%20metastaz%20yapm%C4%B1%C5%9F%20demektir.

https://www.cdc.gov/cancer/dcpc/resources/features/breastcancerawareness/index.htm