YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU

 

                YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU

YAB(YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU)NEDİR ?

Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB) olan kişilerde  “sürekli, aşırı ve durumla uygun olmayan bir endişe durumu” söz konusudur. Aşırı endişe, kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkiler ve hatta olağan yaşam etkinliklerini sürdürmesini engeller. Bu kişiler her durumda olası en kötü sonucu düşünürler, her şey kendi denetimlerinin dışındadır, iyi bir olasılık ya da geriye dönüş mümkün değildir. YAB’da aşırı endişe ve kaygı genellikle sağlık, aile, para ya da iş gibi konularla ilgilidir. Denetlenemez nitelikte olan endişe hali en az altı ay boyunca hemen her gün vardır ve gün boyunca sürer.

YAB’nun yaşam boyu görülme sıklığı %5-6’dır. Başka bir deyişle, her 100 kişiden 5-6’sı yaşamlarının herhangi bir zamanın bu rahatsızlığı yaşayabilir. Yaşla birlikte kaygı duyarlılığı artar. YAB yaşlılıkta en sık görülen anksiyete bozukluğudur. Kadınlarda da erkeklere oranla 2 kat daha sık görülür.

 

PEKİ NEDİR BUNUN NEDENLERİ ?

Yaygın anksiyete bozukluğunun kesin sebebi anlaşılamamış olmakla birlikte çeşitli görüşler vardır.

 

• Genetik: Yapılan aile ve ikiz çalışmaları yaygın anksiyete bozukluğunun ailevi geçişi olabileceğini göstermektedir. Ailesinde özellikle de 1. derece akrabalarında kaygı bozukluğu rahatsızlığı bulunan bireylerde yaygın kaygı bozukluğu görülme riski diğer kişilere göre çok daha fazladır.
• Çevresel Etmenler: Travma ve sevilen birinin kaybı, boşanma, iş ,okul değiştirmek gibi stresli yaşam olaylarının yaygın anksiyete bozukluğunun sebepleri arasında olabileceği düşünülmektedir.
• Psikanalitik görüş: Diğer anksiyete bozukluklarında olduğu gibi yaygın anksiyete bozukluğunda da anksiyete ego -süper ego kaynaklı bir iç çatışmanın ürünüdür.
• Bilişsel görüş: Bu görüşe göre yaygın anksiyete bozukluğuna sahip kişilerde belirsizliğe dayanamama mevcuttur. Ayrıca mevcut anksiyeteyi kişinin "başa çıkma yöntemi" olarak kullandığı da düşünülmektedir.
• Nörotransmitterler: Beyinde özellikle serotonin ve serotonin taşıyıcılarında sorun olabileceği üzerinde durulmaktadır.

 

YAB'NA SAHİP OLDUĞUMUZU NEREDEN ANLAYABİLİRİZ? 

   Yaygın anksiyete bozukluğu bireylerde en belirgin şekilde önlenemez ve aşırı kaygı olarak belirti göstermektedir. Fiziksel ve psikolojik birçok belirtileri olan yaygın kaygı bozukluğunun belirtileri şöyledir:

• Nedeni olmayan yoğun ve aşırı kaygı, endişe
• Kaygılanacak bir şey olduğu bilinmesine rağmen kaygı duygusunun engellenememesi
• Kaygı duyulmasına neden olan durumlardan kaçınma
• Konsantrasyon bozukluğu ve dikkat dağınıklığı
• Yorgunluk
• Uykusuzluk
• Titreme
• Terleme
• Kas ve baş ağrısı
• Mide bulantısı
• Baş dönmesi

YAB TANISI NASIL KONULUR ?

DSM-5’e göre yaygın anksiyete bozukluğu tanı kriterleri şunlardır:

• Altı ay içerisinde haftanın birçok gününde durumlar ve olaylar karşısında aşırı kaygı duymak.
• Kaygı duygusunu kontrol etmekte güçlük çekmek.
• Kaygı durumunun kontrol edilememesi ve bu kaygı durumu neticesinde ortaya çıkan fiziksel belirtiler sonucunda iş ve okul.
• hayatına konsantre olamamak, sosyal ilişkilerde olumsuzluklar yaşamak.
• Bir maddenin etkisi veya başka bir psikolojik veya fiziksel sorunun etkisi olmaksızın nedensiz yere kaygı duymak.

PEKİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR ?

Yaygın anksiyete bozukluğu, ilaç tedavisi, psikoterapi, gevşeme terapisi gibi pek çok farklı yöntem ile tedavi edilebilmektedir. Bu rahatsızlığın tedavisinde en sık kullanılan yöntem ise psikoterapidir. Özellikle bilişsel davranışçı terapi, yaygın kaygı bozukluğu tedavisinde en etkili yöntemlerden biridir. Bilişsel davranışçı terapi, kaygı duygusuyla başa çıkmayı ve bu duyguları olumlu duygular ile değiştirmeyi, kaygı duymaya sebep olan durumlar ile başa çıkmaya hedeflemektedir.

Psikoterapiye ek olarak kullanılan yöntem ise ilaç tedavidir. Sıklıkla antidepresan ve anksiyolitik ilaçların kullanıldığı bu tedavi yönteminde kaygı ve korku hissinin azalması ve daha dingin bir ruh haline ulaşılması hedeflenmektedir. Yaygın kaygı bozukluğu tedavisinde kullanılan ilaçların bağımlılık yapma gibi bir yan etkisi bulunmamaktadır.                                                                     Yaygın kaygı bozukluğu terapisinde kullanılan bir başka yöntem ise gevşeme terapisidir. Bu terapi yöntemi kaygı ve korku duygularının azaltılması ve daha huzurlu bir duygu durumuna sahip olmak için etkili bir yoldur. Bu terapi yöntemine ek olarak meditasyon ve yoga gibi uğraşlarda bozukluğun etkilerinin azaltılması için yararlıdır.

Ayrıca doğal bitkiler denemek ve kafeini azaltmak işinize yarayabilir. Kediotu kökü çayı, lavanta, papatya çayı vs. daha hızlı uykuya dalmanıza ve kaygınızın azalmasına yardımcı olacaktır. Kafein ise panik bozukluğu olan kişilerin kaygı düzeylerini arttırması ve panik ataklara neden olması sebebiyle zararlı olabilir. Ayrıca sizi uyanık tutacak ve daha fazla endişeye yol açacaktır. Bu yüzden bir sonraki kahveye geçmeden önce dikkattt !

https://psikiyatri.org.tr
https://tr.wikipedia.org