DÜNYA PREMATÜRE GÜNÜ

Prematüre nedir ?

Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre vücut ağırlığına bakılmaksızın 37. Gebelik haftasını (GH) tamamlamadan doğan bebeklere preterm (prematüre) denir.

 Preterm bebekler gebelik haftasına göre 3 gruba ayrılmaktadır:

- I.grup: İleri derecede (extremely) preterm; 24 - 31 haftalar arasında doğanlar.

- II.grup: Orta derecede (moderately) preterm; 32 - 35 haftalar arasında doğanlar.

- III.grup: Sınırda (borderline) preterm; 36 - 37 haftalar arasında doğanlar.

Bu gruplar içinde III. grup en sıktır ve preterm bebeklerin yaklaşık 2/3’si sınırda preterm bebeklerdir.

Dünyada yıllık prematüre doğanların sayısı yaklaşık 15 milyondur. Türkiye için ise yaklaşık 150 bin prematüre doğum olduğu bilinmektedir. Dünyada prematüre doğumlar sonrası bebek ölümlerinin fazla olması, bu bebeklerin yenidoğan yoğun bakım ünitelerinde uzun ve sorunlu yatışlarının olması, taburcu olabilen bebeklerde bazen hayatları boyunca devam eden ve kendileriyle birlikte ailelerini ve toplumu ilgilendiren aynı zamanda ilave sorumluluklar yükleyen sorunlarla mücadele etmelerinin gerektiği gerçeğinden yola çıkarak, bu toplumsal soruna dikkat çekebilmek için 2010 yılından itibaren 17 Kasım günü, ‘Dünya Prematüre Günü’ olarak kutlanmaya başlanmıştır. 

 Peki bebekler normal doğum haftasından neden daha erken doğarlar?

Anneye ilişkin faktörler

- Prematüre doğumların yaklaşık yarısının vajinal infeksiyonlara bağlı olarak gerçekleştiği biliniyor. 

- Sigara içilmesi, stres ve diyet

-Yaşın 16’dan küçük, 36’dan büyük olması

- Tedavi gebelikleri ve çoğul gebelikler

-Doğum aralıklarının 2 yıldan az olması

-Sosyo-ekonomik durumunun düşük olması, evli olmama, gebeliğin istenmemesi

Bebeğe ilişkin faktörler

- Kimyasal zararlar

- ABO uyuşmazlığı

- Kordon sarkması

– Kromozom anomaliler

Prematüre bebeklerin görünümü nasıldır?

Prematüre bebeğin cildi şeffaftır, damarları cildin üzerinden görülebilir. Başları vücutlarına oranla daha büyüktür.Tırnaklar kısa ve yumuşaktır. Tırnaklar ancak 32. haftada parmak uçlarına erişir, sonraki haftalarda parmağı geçer.  kas ve sinir sistemi gelişimleride tamamlanmadığından bazı reflekslere sahip değillerdir. Emme refleksi de gelişmediğinden bu bebekler sağılmış anne sütü ya da diğer gerekli besinleri sonda ile midelerine akıtılarak beslenirler.

Bu bebeklere nasıl bakım vermemiz gerekir ?

Preterm bebeklerin yağ depoları az, vücut ısısını kontrol mekanizmalarıtam gelişmemiş olduğundan çok fazla ısı kaybederler. Bu nedenle ısı düzenini korumaya yardımcı kuvöz veya radyant ısıtıcı gibi özel aletler kullanılır. Preterm bebeklerde sürfaktan yetersizliği, göğüs duvarı kaslarının zayıflığı ve solunum merkezi olgunlaşma eksikliği nedeniyle solunum ile ilgili sorunlar sık görülmektedir. Bu yüzden oksijen kuvöz içinde, nazal katater, oksijen başlığı ya da ventilatöre bağlanarak verilir.Emme refleksi de gelişmediğinden bu bebekler sağılmış anne sütü yada diğer gerekli besinleri sonda ile midelerine akıtılarak beslenirler.

Kaynakça

Can G, Çoban A, İnce Z. Yenidoğan ve Hastalıkları.İçinde Neyzi O, Ertuğrul T, editör. Pediatri 1. İstanbul: Tayf Ofset; 2002. 326-331

Gomella TL, Neonatology. Gomella TL, Cunningham MD, Eyal FG, Zenk KE, editor. 4th edition. USA :A Simon & Schuster Company; 1999.

İşler A. Prematüre Bebeği Olan Annelerde Olumlu Anne Bebek İlişkisinin Başlatılmasında Hemşirelik Yaklaşımının Önemi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: 2001.

Özbek A, Miral S. Çocuk ruh sağlığı açısından prematürite. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2003; 46 (4): 317-327.

 Pek H. Prematüre yenidoğan. İçinde Conk Z, editör. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği El Kitabı. İstanbul: Vehbi Koç Vakfı Yayınları. Birlik Ofset;1997.156-164

Saban A. Öğrenme Öğretme Süreci.Yeni Teoriler ve Yaklaşımlar. Ankara: Star Ofset; 2000.

Üstüner F, Bodur S. Aylık büyüme –gelişme izlemi ve pekiştirme eğitimi ile yalnızca anne sütü verme süresi arasındaki ilişkinin araştırılması. 13. Ulusal Neonatoloji Kongresi ve Yenidoğan Hemşireliği Kongresi Kitabı. Kayseri: 2005.

When Wu S, Smith G, Yang Q. Walker M. Epidemiology of preterm birth and neonatal outcome. Seminars in Fetal and Neonatal Medicine 2004; 9 (6): 429-435.